W Polsce jest ponad 3 000 000 cudzoziemców, w tym około 1 000 000 z Ukrainy. Wśród nich są migranci i uchodźcy. Kim są? Jakie wyzwania stoją przed nimi a jakie przed tymi, którzy ich goszczą? Warto w tym dniu spojrzeć na ich sytuację. Dostrzec tych, którzy uciekli przed wojną albo prześladowaniami i znajdują się obok nas. Światowy Dzień Uchodźcy obchodzimy 20 czerwca. Został ustanowiony przez ONZ w 2000 roku. W dniach 20-28 czerwca Caritas zaprasza na cykl wydarzeń z okazji Światowego Dnia Uchodźcy. 

Migrant czy uchodźca? Chociaż używa się tych pojęć zamiennie, to w kontekście prawa różnica jest zasadnicza. Migrant to osoba, która opuszcza swój kraj, szukając lepszych warunków życia. Uchodźca ucieka ze swojego kraju z powodu wojny lub prześladowania. Status uchodźcy otrzymują osoby przebywające poza swoim krajem pochodzenia z powodu m.in. prześladowania, bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia, z powodu konfliktu czy przemocy. Ich powrót do domu jest niebezpieczny, często niemożliwy, w związku z czym potrzebują schronienia. Odmowa azylu dla nich ma potencjalnie śmiertelne konsekwencje.

Migracja jest często rozumiana jako proces dobrowolny. Nie dotyczy to uchodźców, którzy nie mogą bezpiecznie powrócić do domu, i dlatego też należy im się szczególna ochrona na podstawie przepisów prawa międzynarodowego.

Sąsiedzi, znajomi, współpracownicy – MY 

Ci, którzy jeszcze niedawno opuścili swój kraj w dramatycznej sytuacji, to dziś nasi sąsiedzi, znajomi, współpracownicy. Mieszkamy tu razem: jedni od dawna, a inni dopiero co znaleźli swój nowy dom. 

– W blisko 40-milionowej Polsce żyje ponad 3 miliony ludzi z innych krajów. Powody uchodźctwa są różne, ale zawsze trudne. Wojny, kryzysy, konflikty: społeczeństwo może być nimi zmęczone. Ale nikt z nas nie chciałby być zmuszony do porzucenia swojego domu, bliskich, majątku. Światowy Dzień Uchodźcy to czas, dla nas, żeby pomyśleć o drugim człowieku, żeby się spotkać, porozmawiać. Dziś to nasi sąsiedzi, współpracownicy, rodzice koleżanek i kolegów naszych dzieci – wyjaśnia – Małgorzata Jarosz- Jarszewska, zastępca Dyrektora Caritas Polska. 

Łączy nas POKÓJ– to dosłowne i metaforyczne hasło, które przyświeca akcji Caritas. – Żyjemy tu wszyscy razem, w pokojowych warunkach. Chcemy pokazać działania i prospołeczne postawy uchodźców, którzy znaleźli tu w Polsce swoje bezpieczne miejsce. Czują się odpowiedzialni za społeczność, w której żyją i działają w różnych obszarach. Wnoszą swój wkład we wspólnoty lokalne – tłumaczy Michał Korzeniowski, szef działu ds. Pomocy Migrantom i Uchodźcom Caritas Polska.

Kropla dobra

Ważnym punktem Światowego Dnia Uchodźcy jest społeczna akcja krwiodawstwa „Kropla dobra”. To wspólna akcja uchodźców z Ukrainy mieszkających w Polsce, w tym podopiecznych Caritas, ich znajomych oraz rodzin i Polaków. W wakacje potrzebna jest krew dla ratowania zdrowia i życia, to „produkt” deficytowy. – Wspólnie z uchodźcami chcemy zrobić coś ważnego dla nas wszystkich mieszkających tu w Polsce. Poprzez honorową zbiórkę łączymy się w trosce o zdrowie i życie mówi – Monika Drahejm, współorganizatorka wydarzenia.

W ramach pierwszej akcji „Kropla dobra” w Bydgoszczy, przez 3 godziny udało się zaopatrzyć pierwsze placówki medyczne w 10 litrów krwi. Chętni zgłaszali się co 5 minut do Mobilnego Punktu Poboru Krwi.

Integracja i wspólnota: 20 – 28 czerwca  

W ramach Światowego Dnia Uchodźcy Caritas zaprasza na pikniki rodzinne, zabawy, koncerty i różne atrakcje dla całej rodziny w 28 lokalizacjach w Polsce. – Będzie miejsce na rozmowę, na zabawę na świeżym powietrzu dla rodzin, dla starszych i młodych. Będą wyzwania sportowe, przyjemności kulturalne i kulinarne. Będzie można równieżdowiedzieć się więcej na temat form wsparcia uchodźców w Polsce jakie oferują Centra Pomocy Migrantom i Uchodźcom Caritas– zachęcaMagdalena Masiak, koordynatorka ds. kampanii krajowych Caritas Polska.

Żeby iść, trzeba wstać: integracja to proces  

Wciąż   bardzo ważnym wsparciem w dzianiach Centrum Pomocy Migrantom i Uchodźcom jest pomoc psychologiczna –Pracujemy z osobami, które są zranione, które są po traumach i niestety nie mogą sprawnie funkcjonować na co dzień. Staramy się im pomóc w aspekcie psychologicznym, jednocześnie zachęcamy w miarę możliwości do tego, żeby w sposób bezpieczny spotykali się z innymi. Organizujemy grupy wsparcia, spotkania dla seniorów, dla mam z dziećmi, spotkania dla maluszków – mówi Renata Makuch, koordynatorka Centrum Pomocy Migrantom i Uchodźcom Caritas Polska w Warszawie.  

Integracja społeczna uchodźców jest procesem. Jej celem jestmożliwość odnalezienia się w nowych warunkach, decydowania o własnej przyszłości, a także możliwość wkładu  
w rozwój społeczeństwa. – Zintegrowałam się od razu, bo mam polskie pochodzenie. Widzę, że ludzie mają problemy, ale starają się integrować w społeczeństwie – opowiada Wiktoria. – Jako doradcy zawodowi i integracyjni pomagamy ludziom, żeby nie czuli się tutaj obcy. Wspieramy ich i motywujemy. Jak trafiają do Caritas, pokazujemy, że nie są sami ze swoimi problemami – mówi Viktoriia, która na początku pobytu w Polsce korzystała z pomocy Caritas, dzisiaj jest pracownikiem i specjalistą do spraw usamodzielnienia w Centrum Pomocy Migrantom i Uchodźcom Caritas Polska w Warszawie.

Motywujemy do samodzielności:kompleksowe działania Caritas

W 28 Centrach Pomocy Migrantom i Uchodźcom Caritas w Polsce wsparcie otrzymało już ponad 100 tys. osób. Caritas codziennie wspierają podopiecznych wszechstronną pomocą.  – Obecnie szczególny nacisk kładziemy na odnalezieniu się na polskim rynku pracy i naukę języka polskiego. Dziś idziemy już obok – nie prowadzimy za rękę – mówi Renata Makuch.

Taką pomoc otrzymał Pan Semen, 65 – letni inżynier elektryk. – Szukałem pracy w zawodzie i nie mogłem jej znaleźć. Robiłem różne rzeczy, pracowałem w składzie budowlanym i w innych miejscach. Jak przyszedłem do Caritas, to tu zaproponowano mi pracę w dużej, dobrej firmie. I to pracę w moim zawodzie. Jestem szczęśliwy.

Viktoriia uciekała z trójką dzieci do Polski przed wojną w Ukrainie. – Moje dzieci uczą się w polskiej szkole i mają zajęcia dodatkowe. Córka śpiewa, gra na saksofonie i na pianinie. Synowie trenują piłkę nożną. Dzięki pomocy rozwijają się tu i mam nadzieję, że w przyszłości przyniosą Polsce owoce pracy w tych kierunkach.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2023 roku – w Polsce pracowało 999 tys. cudzoziemców, w tym ponad 690 tysięcy z Ukrainy.